Νεμάνια, Στέφανος

(1168 – 1195). Ζουπάνος των Σέρβων, που ύστερα από πολλές προσπάθειες κατάφερε να ιδρύσει ανεξάρτητο σερβικό κράτος (1183). Οι πρώτοι του αγώνες εναντίον των Βυζαντινών για την ανεξαρτησία της πατρίδας του είχαν επιτυχία, αλλά το 1172 νικήθηκε και αναγκάστηκε να αναγνωρίσει την υποτέλειά του στο Βυζάντιο. Η φοβερή κρίση που δημιούργησε στην αυτοκρατορία η βασιλεία του Ανδρόνικου του A’ (1183-85) του έδωσε την ευκαιρία, με συμμάχους τους Ούγγρους, να εισβάλει στην αυτοκρατορία, να καταστρέψει σειρά από πόλεις και να ανακηρύξει τη σερβική ανεξαρτησία, επεκτείνοντας παράλληλα το κράτος του σε βάρος της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Στα χρόνια του Ισαάκιου Αγγέλου, ενώ ο τελευταίος αγωνίστηκε εναντίον των επαναστατημένων Βουλγάρων, ο Ν. τους υποστήριξε, γεγονός που τον βοήθησε να επεκτείνει ακόμα το κράτος του σε βάρος της αυτοκρατορίας. Κατά την Γ’ Σταυροφορία συμμάχησε με τον Γερμανό αυτοκράτορα Φρειδερίκο Μπαρμπαρόσα εναντίον του Βυζαντίου· ύστερα όμως από τον θάνατο του τελευταίου ο Ισαάκιος B’ επιτέθηκε εναντίον του Ν. και τον νίκησε κοντά στον Μοράβα το 1190. Με την ειρήνη που επακολούιησε, ο Ν. αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τις τελευταίες του κατακτήσεις, το κράτος του όμως αναγνωρίστηκε αυτόνομο από τον αυτοκράτορα, ο οποίος δημιούργησε και συγγενικούς δεσμούς με τον αρχηγό των Σέρβων, αφού παντρεύτηκε την ανιψιά του με το γιο του N., ενώ στον ίδιο απένειμε τον τίτλο του σεβαστοκράτορα. Στα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Ν. αποσύρθηκε σε μοναστήρι στην πατρίδα του αρχικά, και αργότερα στο Άγιον Όρος.